منابع آب و فاضلاب

بر اساس آخرين آمار در استان تهران، منابع آب زيرزميني 52،434 با حجم 2،726 ميليون مترمکعب شامل49،380 چاه، 544  قنات و 2،510 چشمه  که حجم هر کدام به ترتيب 2،316، 249 و 161 ميليون مترمکعب است. درصد تخليه سالانه منابع آب‌هاي زيرزميني استان، 82/8 درصد مربوط به چاه‌هاي عميق، 2/2 درصد مربوط به چاه‌هاي نيمه‌عميق، 9/1 درصد مربوط به قنات و 5/8 درصد مربوط به چشمه مي‌باشد.

در استان تهران، پتانسيل جريان‌هاي سطحي 1،502 ميليون مترمکعب، منابع آب زيرزميني (چاه چشمه و قنات) 52،434، تخليه آب‌هاي زيرزميني 2،726 ميليون مترمکعب و حجم منابع آب تجديد‌شونده  2،437 ميليون مترمکعب که نسبت عملکرد تهران به کشور به ترتيب 2/31، 5/3، 4/5 و 2/21 درصد است.

منابع آب سطحي استان، سدهاي لار، لتيان، ماملو، اميرکبير، طالقان و نمرود است که 26 ميليون مترمکعب سد ماملو در بخش صنعت مورد استفاده قرار مي‌گيرد و در مجموع 35 ميليون مترمکعب در بخش صنعت و 5 ميليون مترمکعب در بخش کشاورزي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

روند بهره‌برداري از منابع آب‌هاي زيرزميني و سطحي به گونه‌اي است که در شهرستان‌هاي پاکدشت، پيشوا، دماوند، شهريار، فيروزکوه و ملارد کمبود آب شرب در پايان سال 1395 وجود نداشته است.

از کل تعداد روستاهاي استان تهران، 401 روستا با  645،379 نفر ساکن معادل 1/2 روستاهاي کشور تحت پوشش سيستم آب و فاضلاب روستايي استان تهران در پايان سال 1395 بوده‌اند.

در مناطق روستايي استان، تعداد کل انشعابات آب، 148،290 فقره است و 58 دهنه چشمه و 34 حلقه چاه در مدار مي‌باشد که 2/9 و 0/9 درصد از چشمه و چاه را شامل مي‌شود.

تعداد کل انشعابات آب در نقاط شهري 1،451،923 فقره بوده که از اين تعداد 1،303،730 فقره مربوط به بخش خانگي، 1،130 فقره مربوط به بخش صنعت و 147،063 فقره مربوط به بخش تجاري مي‌باشد. تعرفه انشعابات به ترتيب در بخش خانگي، تجاري و صنعتي برابر با 2،222، 14،459 و 8،352 ريال است.

همچنين، 600،174  فقره انشعاب فاضلاب در استان تهران وجود دارد که از اين تعداد 572،910 فقره مربوط به بخش خانگي، 27،212 فقره مربوط به بخش تجاري و 52 فقره مربوط به بخش صنعتي مي‌باشد. تعرفه انشعابات نيز به ترتيب در بخش خانگي، تجاري و صنعتي برابر با 2،255، 14،259 و 8،352 ريال است.

در استان تهران تاسيسات آبي و برق‌آبي برتر و شاخص، طراحي، اجرا و بهره‌برداري شده‌است و با توجه به شرايط منابع آب و هدر رفت، سرمايه‌گذاري در زمينه کاهش آب بدون درآمد و هدررفت فيزيکي از طريق به‌کارگيري روش‌هاي نوين اندازه‌گيري دقيق توليد و مصرف آب، مديريت فشار و اصلاح شبکه‌هاي توزيع آب بسيار در تهران الزامي است. پتانسيل توليد و مصرف پساب و امکان بازچرخاني آب و دسترسي به تکنولوژي‌هاي نوين در فرآيند تامين، انتقال و توزيع آب و توليد انرژي برق‌آبي از فرصت‌هاي موجود در بخش آب در استان تهران است.

فراورده های نفتی

بر اساس آخرين آمار استان تهران، در مجموع، 44 شهر و 494 روستا با حجم مصرف 22،265 ميليون مترمکعب گاز‌رساني شده که مجموع تعداد انشعابات 3،210،895 فقره است که از مجموع انشعابات استان تهران2،933،407 در بخش خانگي، 262،416 در بخش تجاري، 11،658 در بخش صنعتي و 3،414  در بخش کشاورزي، تعداد مصرف‌کنندگان 3،200،455 که شامل 2،949،939 در بخش خانگي، 239،638 در بخش تجاري، 10،878 در بخش صنعتي است. تعرفه در هر بخش به ترتيب، 2،686، 1،123، 958، 1،384 ريال برآورد شده است. بخش گاز از بالاترين مشترکين در کشور و پتانسيل بالاي فروش و درآمد، بيمه کليه مشترکين خانگي در برابر حوادث ناگوار و زيرساخت‌هاي بهره‌برداري و نگهداري مناسب شبکه برخوردار است.

همچنين، گسترش مصرف‌کنندگان گاز طبيعي، جايگزيني سوخت دوم در صنعت حمل و نقل، حمايت دولت در صنعت توزيع گاز از فرصت‌هاي اين بخش مي‌باشد.

حجم مصرف انواع فرآورده‌هاي نفتي 8،850،087 مترمکعب که ميزان مصرف گاز‌مايع 232،549 تن و ميزان مصرف نفت‌سفيد، نفت‌گاز و نفت‌کوره به ترتيب 28،367، 2،350،325 و 39،018 متر مکعب است. 

فراورده‌‌هايي همچون نفت‌سفيد و نفت‌گاز، به دليل محتواي کم گوگرد و مواد آروماتيکي، همسويي بهتري با محيط زيست دارند. بعلاوه، هيدروکربورهاي اشباع شده (پارافين‌ها) حاصل از اين فرايند، همانند واکس‌ها و روغن‌هاي روانساز، با توجه به کيفيت مطلوب آن، داراي ارزش‌افزوده بالايي در توليد ديگر فراورده‌ها مي باشند که براي حمل ‌و نقل پاک، عاري از گوگرد و آروماتيک بسيار حائز اهميت بوده و امکان صادرات محصول وجود دارد. 

در سال 1396، حجم توزيع بنزين مطابق استاندارد ملي ايران در استان تهران 5،715،330،000 ليتر، ميزان کل مصرف سوخت (چهار فرآورده شامل بنزين‌موتور، نفت‌سفيد، نفت‌گاز، نفت‌کوره) 8،133،040،000 ليتر، ميزان مصرف خانگي، 441،782،000 ليتر، مصرف در بخش صنعت، 113،572،000 ليتر و در بخش حمل‌و‌نقل 6،913،378،000 ليتر بوده است.

در سال 1395، ميزان عرضه بنزين 5،447 ميليون ليتر، عرضه نفت‌گاز در بخش حمل و نقل زميني 1،297 ميليون ليتر، نازل‌هاي فعال مجاري عرضه بنزين و نفت‌گاز 5،826 عدد، نازل‌هاي فعال مجاري عرضه CNG 1،358 عدد بوده است.

وجود سه انبار تامين‌کننده سوخت درسه موقعيت جغرافيايي، مکانيزه بودن اکثر فرآيندهاي عملياتي/مالي/فروش از فرصت‌هاي بخش فرآورده‌هاي نفتي است.

انرژی برق

در سال 1396، ظرفيت توليد نامي و عملي برق در استان تهران،  5،918  و 4،821 هزار کيلووات و ميزان توليد ناخالص برق 24،011،776 مگاوات ساعت بوده که نسبت به سال گذشته، 0/94 درصد رشد داشته است. ميزان توليد ناخالص برق به تفکيک نيروگاه‌هاي آبي، بخاري، چرخه ترکيبي و گازي به ترتيب 304،434، 185،276، 13،582،301 و 4،845،592 ميليون وات‌ساعت مي‌باشد..

مجموع مشترکان برق استان تهران بالغ بر 6،485،659 مشترک، به تفکيک خانگي (5،070،140)، کشاورزي (1،359،181)، صنعتي  (11،722) و تجاري (44،616) مي‌باشد.

ميزان فروش برق در سال 1396 معادل 34،028،869 مگا‌وات‌ساعت است که شامل 11،738،905 مگاوات‌ساعت در بخش خانگي، 61،122،981 مگاوات ساعت در بخش عمومي، 6،122،981 مگاوات ساعت در بخش کشاورزي، 7،124،747 مگاوات‌ساعت در بخش صنعتي است که از اين مقدار، مصرف برق در بخش خانگي 34/4 درصد و در بخش صنعتي و کشاورزي 28/9 درصد است.

سرمايه‌گذاري در صنعت برق شامل احداث نيروگاه و خطوط انتقال نيرو، ظرفيت‌هاي ايجاد شده براي تبادل انرژي الکتريسته در زمينه توليد برق مي‌باشد. همچنين، براي جلوگيري از اتلاف انرژي و نيز سرمايه‌گذاري در زمينه نوسازي و تجهيز نيروگاه‌هاي موجود بسيار ضروري است.

در اين راستا، وجود راهبرد اصلاح و تغيير الگوي مصرف انرژي در سند ملي توسعه استان با تاکيد جهت مکانيزه‌سازي سيستم‌هاي کنترل و توزيع برق و انرژي‌هاي نو، لزوم توسعه و بهينه‌سازي شبکه‌هاي انتقال و توزيع نيروي برق و از طرفي انحصاري بودن بخش توزيع نيروي برق، تصميم دولت مبني بر توسعه انرژي‌هاي نو و جايگزين ضمن قانون استقلال شرکت‌هاي توزيع نيروي برق را مي‌توان درنظر گرفت. 

شهرک های صنعتی

شهرک‌هاي صنعتي در استان تهران داراي سهم بالاي نيروي‌کار متخصص در واحدهاي صنعتي، زيرساخت مطلوب در حوزه فناوري اطلاعات و ارتباطات، امکان ايجاد شهرک‌هاي صنعتي نوين و هاي‌تک در سطح استان و استقرار شهرک‌هاي صنعتي است. فرصت‌هاي اين بخش را مي‌توان استقرار حدود يک سوم انواع صنايع بزرگ کشور، مسير کريدور بين‌المللي حمل و نقل، برخورداري از حدود يک‌سوم شبکه‌هاي ارتباطي مخابراتي کشور برشمرد. 

مناطق آزاد و  ویژه

اهداف

• -افزايش رفاه نسبي
• -ايجاد اشتغال مولد
• -توسعه پايدار شهر فرودگاهي

مزایا

• -صدور و ترانزيت کالا از منطقه به بازارهاي جهاني
• -واردات مواد اوليه، کالاهاي نيمه‌ساخته و تکميل‌شده از بازارهاي منطقه‌اي و جهاني به منظور توليد، پردازش و ايجاد ارزش‌افزوده جهت صادرات
• -ارائه خدمات و ايجاد تسهيلات گمرکي (واردات- صادرات)،کارنه‌تير، ترانزيت، بيمه و حمل ونقل در منطقه
• -ايجاد تسهيلات گمرکي و روان‌سازي واردات، صادرات، توليد، پردازش، صادرات مجدد و ترانزيت کالاهاي توليدي، ماشين‌آلات، مواد اوليه و ابزار مورد نياز خط توليد (از منابع داخلي و خارجي)
• -عدم اعمال محدوديت زماني براي نگهداري کالا طبق توافق طرفين در انبارهاي منطقه با حداقل هزينه‌هاي انبارداري
• -امکان واگذاري و فروش تمام يا قسمتي از کالا به ديگران در مقابل قبض انبار قابل معامله و نيز گواهي مبدا و قابل پذيرش بودن آن در کليه بانک‌هاي کشور جهت گشايش اعتبار اسنادي
• -مجاز بودن ورود و تخليه کالا به اتکاي پروانه ترانزيت يا کارنه تير از منطقه به ساير مناطق و گمرکات مرزي کشور و بالعکس با استفاده از تضمين شرکت‌هاي حمل و نقل بين المللي به اتکا کارنه تير
• -اعاده و دپوي کالاهاي ساخته شده از محل ورود موقت به منطقه جهت انجام امور صادرات يا ترانزيت و رفع تضمين و تعهدات
• -معافيت کامل از تمامي عوارض گمرکي براي دستگاه‌هاي خط توليد، تاسيسات و مواد اوليه در صورت سرمايه‌گذاري در داخل منطقه
• -استفاده از قانون ارزش‌افزوده براي وارد کردن کالاي توليدي به داخل کشور به ميزان ارزش‌افزوده ايجاد شده بدون احتساب عوارض گمرکي
• -امکان صدور پروانه بهره‌برداري و همچنين مجوز فعاليت اقتصادي، ثبت شرکت و کارت بازرگاني در منطقه
• -تمرکز زنجيره تامين
• -امکان تعريف کسب و کارهاي نرم افزاري با استفاده از مدل منطقه آزاد از قبيل بانک، بيمه و صنايع جديد

مراکز دانشگاهی و پارک های علم و فناوری

در استان تهران 139 مرکز علمي و دانشگاهي تعريف شده است. دانشگاه‌هاي استان تهران صاحب امتياز 646 ژورنال تخصصي علمي هستند و تاکنون 3494 شماره منتشر نموده اند. استان تهران ميزبان 1149 همايش علمي تخصصي و 590 سخنراني علمي بوده است. پژوهشگران دانشگاه‌ها و مراکز علمي استان تهران, 652203 مقاله علمي شامل 39869 مقاله ژورنالي و 299،666 مقاله در همايش‌هاي علمي داخلي و 39869 مقاله بين‌المللي منتشر نموده‌اند. در سال 1397 در دانشگاه‌هاي استان تهران 1,459,065 دانشجو مشغول به تحصيل بوده است و اين مراکز داراي 151,854 استاد و عضو هيات‌علمي بودند.

براساس رتبه‌بندي بين‌المللي دانشگاه صنعتي شريف، اميرکبير، علم و صنعت، تهران، بهشتي، شيراز، الزهرا (س)، خوارزمي، علوم پزشکي تهران، علوم پزشکي ايران و خواجه‌نصيرالدين طوسي حائز رتبه هاي بين‌المللي در تهران مي باشند.

از مجموع حدود 44 پارک علم و فناوري در کشور، 28 مرکز رشد و فناوري در تهران واقع شده است که از اين تعداد، 8 پارک علم و فناوري تهران وابسته به جهاددانشگاهي است که عبارتند از:

پارک علم و فناوري دانشگاه تربيت مدرس پارک علم و فناوري دانشگاه تهران  پارک علم و فناوري دانشگاه صنعتي شريف (حوزه‌هاي فناوري اطلاعات و ارتباطات، انر‍ژي و بهينه سازي مصرف انرژي، نانو تکنولوژي و مواد نو و پيشرفته ، هوافضا و صنايع مرتبط با آن) پارک علم و فناوري پرديس  پارک علم و فناوري دانشگاه آزاد اسلامي (زمينه‌هاي تخصصي صنايع خودرو، دارويي، صنايع غذايي و کشاورزي) پارک علم و فناوري دانشگاه علوم پزشکي و خدمات بهداشتي و درماني ايران (حوزه‌هاي دارويي، تجهيزات پزشکي، خدمات تخصصي آزمايشگاهي) پارک علم و فناوري دانشگاه شهيد بهشتي (حوزه‌هاي فضاي مجازي، آب، انرژي، محيط زيست و فناوري دارويي) پارک علم و فناوري نرم و صنايع فرهنگي (فناوري‌هاي نرم و صنايع فرهنگي)

جدول تعداد و رتبه دانشگاه‌هاي تهران در نظام رتبه‌بندي بين‌المللي تايمز

گمرکات

استان تهران، در سه حوزه گمرکي غرب و فرودگاه امام خميني و تهران امور واردات و حوزه 3 امانات پستي، فعاليت‌هاي صادرات و واردات کالاهاي غيرنفتي شامل محصولات کشاورزي، صنعت و معدني و غيره انجام مي‌دهد. مجموع ارزش صادرات غيرنفتي استان تهران بر اساس گمرکات حوزه تجاري فرودگاه امام خميني، غرب تهران و تهران امور واردات بالغ بر 1،663 ميليون دلار بوده است که سهم صادرات کالاهاي غيرنفتي، در هر يک از حوزه‌هاي غرب تهران، فرودگاه امام خميني 88/5%، 11/5% از ارزش دلاري صادرات استان است.

ارزش واردات استان تهران، بر اساس گمرکات حوزه 3 امانات پست يه ترتيب حوزه تجاري فرودگاه امام خميني، غرب تهران و تهران امور واردات بالغ بر 6،958 ميليون دلار بوده که سهم امور واردات، گمرک غرب تهران و حوزه تجاري فرودگاه امام خميني به ترتيب  معادل 51/8، 11/4 و 37 درصد از ارزش دلاري واردات استان است.

اماکن تفریحی، ورزشی

درمناطق 22گانه شهر تهران، 477 زمين و ميدان (با ظرفيت208،250 نفر)، 3،094 سالن (با ظرفيت139،700 نفر) ، 408 استخر (با ظرفيت 3،900 نفر)، 2،231 پارک عمومي با مساحتي حدود 58،676 هزار متر مربع در شهر تهران در حال فعاليت مي‌‌باشند. در استان تهران علاوه بر اماکن و مراکز تفريحي و ورزشي در مناطق 22 گانه شهرداري، مراکز تفريحي و ورزشي بزرگ ديگري وجود دارد.

همچنين استاديوم بزرگ آزادي، شهيد شيرودي، امجديه، و باشگاه انقلاب در کنار مراکز تفريحي چون دلفاريوم برج ميلاد، آکواريوم پارک شهر، سورتمه دربند، تله کابين توچال، بگ جامپ توچال، سينماي 7 بعدي پارک آب و اتش، دهکده آبي پارس، دربند و درکه در کنار پارک‌ها،  امکانات ورزشي و تفريحي را تامين مي‌کنند.

آتش نشانی

سازمان آتش‌نشاني تهران پيشرفته‌ترين و جديد‌ترين دپارتمان حريق در ايران را دارد. آتش نشاني تهران با تجهيز دستگاه‌هاي پيشرفته، وسايل و تجهيزات آتش نشاني، داراي 123 ايستگاه آتش نشاني ( 117 عدد در منطقه و 6 عدد خارج از منطقه) است که بيشترين ايستگاه‌ها در منطقه 4 قرار گرفته و بيشترين مساحت اختصاص داده شده به ايستگاه‌هاي آتش‌نشاني در منطقه 1 است.